حجت الاسلام والمسلمین نجم الدین مروجی طبسی ، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و استاد خارج حوزه علمیه قم گفت: بسیاری از مسائل مانند بیماری‌ها که اکنون شاهدش هستیم، جنبه قطعی ندارد. وقتی این علائم را می‌بینیم، نمی‌توانیم بگوییم بعد از این، سایر علائم ظهور اتفاق می‌افتد یا خیر.

آیا شیوع ویروس کرونا از علائم آخرالزمان است؟

کافی است به حوادث ناگوار و حتی جنایت‌های دهشتناک این چند وقت اخیر نگاهی بیندازیم. سیل، زلزله، قتل و کشتار مسلمانان و جنگ و خونریزی در نقاط مختلف جهان و اتفاقات اخیری که در یک سال گذشته رخ داده است، موجب شده که هر از گاهی در ذیل مطالب فضای مجازی و حتی در دنیای واقع، این حوادث را به مسائل آخرالزمان گره بزنند.

 با شیوع ویروس کرونا در بیش از 100 کشور جهان، این موضوع نیز مزید بر علت شده و این امر شدت بیش‌تری یافته است. سوال اینجاست که آیا شیوع ویروس کرونا از علائم آخرالزمان است؟ همین سؤال، موضوع گفت‌وگوی ما در تاریخ 23 اسفند 1398 با حجت الاسلام والمسلمین نجم‌الدین طبسی، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و استاد خارج حوزه علمیه قم بوده است. وی که از کارشناسان حوزه مهدویت به شمار می‌رود، با اشاره به اینکه علائم ظهور به 2 دسته تقسیم می‌شود، درباره شیوع ویروس کرونا و علائم آخرالزمان توضیحاتی را مطرح کرد که در ادامه می‌خوانید:

 علائم غیرحتمی ممکن است اتفاق نیفتد

* آیا تطبیقی بین حوادث کنونی مانند شیوع ویروس کرونا با مسائل آخرالزمانی وجود دارد؟

** قبل از اینکه به حوادث مربوط به اوضاع اخیر اشاره کنم، این نکته را بگویم که ما پیش از ظهور امام عصر (عج) دو نوع علامت داریم؛ اول علائم حتمی و دوم علائم غیرحتمی ظهور.

علائم حتمی ظهور مثل خروج سفیانی، یمانی، قتل نفس زکیه و صیحه آسمانی هستند که ظهور امام عصر (عج) در گرو این علائم است و زمانی که این علائم حاصل شود، ظهور امام، حتمی خواهد بود.

سایر علائمی که ذکر می‌شود، علائم غیرحتمی است. در روایتی که از امام علی (ع) نقل شده حدود 40 علامت ذکر شده است. علائم غیرحتمی همانطور که از اسمش پیداست، علائمی هستند که در پی آن علائم امکان دارد ظهور اتفاق بیفتد و ممکن است ظهور اتفاق نیفتد؛ یعنی ظهور امام عصر (عج) در گرو این علائم نیست. ممکن است علائم به وقوع بپیوندد، اما امام (عج) ظهور کنند و ممکن است علائم اتفاق نیفتد، اما امام (عج) ظاهر شوند. به همین جهت از آن‌ها به علائم غیرحتمی تعبیر کردند. پس اگر علائم غیرحتمی اتفاق افتاد، ولی امام ظهور نکردند، نباید بگوییم چرا آقا نیامدند؟ چون این علائم حتمی نیست و ظهور در گرو اینها نیست.

علائم ظهور حتماً متصل به ظهور نیست

علائم ظهور اعم از حتمی و غیرحتمی اینطور نیست که همیشه متصل به ظهور باشند. علامت وجود دارد، اما لازم نیست حتماً متصل به ظهور باشد. ممکن است علائم آشکار شود، اما صدها سال بعد ظهور رخ دهد. مانند سقوط حکومت عباسی که یکی از علائم ظهور است و حدود 800 سال قبل و در سال 656 هجری قمری حکومت عباسی سرنگون شد، اما هنوز ظهور اتفاق نیفتاده است.

برخی علائم مثل صیحه آسمانی متصل به ظهور هستند و ممکن است مثلاً 3 ماه قبل از ظهور باشد یا مثلاً ظهور سفیانی که با ظهور امام (عج) نزدیک به 9 ماه فاصله دارد یا خروج یمانی و قتل نفس زکیه که به ظهور امام متصل هستند.

بسیاری از مسائل مانند بیماری‌ها که اکنون شاهدش هستیم، جنبه قطعی ندارد. وقتی این علائم را می‌بینیم، نمی‌توانیم بگوییم بعد از این علائم ظهور اتفاق می‌افتد. علائمی که در روایات است نمی‌توانیم تطبیق قطعی بدهیم. البته به عنوان احتمال می‌توان گفت، اما به عنوان قطع خیر.

 حوادث مرتبط با قبل از ظهور امام زمان (عج)

نکته دیگر اینکه حوادث مرتبط با قبل از ظهور امام زمان (عج) مانند بهم ریختگی بهداشت، امنیت، اقتصاد، وضع اعتقادات و دیانت مردم، ضعف حکومت‌ها، کشتار و... ارتباطی با حاکمیت امام زمان (عج) ندارد؛ یعنی این رخدادها برای قبل از حکومت امام (عج) است و نمی‌توانیم اینها را به حساب ظهور بگذاریم. این موارد مربوط به حکومت‌های ظالم است که بر اثر جنایت‌های آن‌ها و برخی امور دیگر چنین مشکلاتی برای جامعه رخ می‌دهد.

من این بحث را شاید 38 سال قبل در جبهه شوش با عنوان نشانه‌های دولت موعود یا چشم‌انداز ظهور امام عصر (عج) مطرح کردم و بعد هم با عنوان «نشانه‌هایی از دولت موعود» تبدیل به کتاب شد و به زبان‌های مختلف چاپ شد. در این کتاب به مسائل جهان قبل از ظهور، وضع دینی مردم و مساجد، فقها، ضعف اعتقادات، مسائل اقتصادی مردم، وضع اخلاقی، عواطف انسانی، انتشار اعمال مخالف عفت، آرزوی کمی فرزند، کم شدن مردها در جامعه، نبود امنیت راه‌های دریایی، زمینی، هوایی، اتفاقات و جنایات وحشتناک و فشار بر مسلمانان،کشتار و قتل، نبود پناهگاه برای مستضعفان، کمبود باران و بارندگی در غیرموقع، گرانی، فقر و فساد بازار پرداخته شده است.

به 2 نکته که مربوط به شرایط کنونی است، اشاره می‌کنم. شما ببینید هر روز در یک گوشه‌ای از جهان مخصوصاً مسلمانان گرفتار قتل می‌شوند؛ یک روز در هند، یک روز در عراق و افغانستان و ... بالاخره این اوضاع کشتار، ناامنی‌ها و جنگ‌ها در روایات آمده است.

 4فتنه در آخرالزمان به روایت پیامبر (ص)

از پیامبر اکرم (ص) روایت داریم که 4 فتنه در آخرالزمان است؛ فتنه اول: خون مباح می‌شود، فتنه دوم: گرانی زیاد می‌شود، فتنه سوم: بی‌ارزش شدن خون‌ها، اموال و فروج (نوامیس) و فتنه چهارم که از همه بدتر است و فتنه کر و کوری که عالمگیر است و همانند حرکت کشتی در دریاست و یک موج و صدای وحشتناک تولید می‌کند که شام و عراق و ... را در بر می‌گیرد.

مثال دیگر درباره واقعه «حره» است که یزید در زمان امام حسین (ع) به راه انداخت و 10 هزار نفر را کشت و به نوامیس مسلمانان در مدینه تعدی و تجاوز کرد. حال در روایات مطرح می‌شود که حوادثی مثل واقعه حره در برابر حوادث آخرالزمانی هیچ است.

روایت دیگری است که می‌گوید ظهور امام عصر (عج) محقق نمی‌شود؛ مگر اینکه دو ثلث مردم کشته شوند یا روایت دیگر می‌گوید که نُه دهم مردم کشته می‌شوند. البته اینها حتمیات نیست، ممکن است اتفاق نیفتد.

از مجموع روایات بر می‌آید که خونریزی و کشتار زیادی رخ می‌دهد و این کشتار از کجا شروع می‌شود، چه کسانی پشت پرده هستند و به کجا ختم می‌شود، خیلی مشخص نیست. ولی به هر حال وقتی انسان‌های جانی دنیا را اداره کنند که منافعشان برایشان مهم باشد و جان مردم برایشان بی‌ارزش باشد، مشخص است که دست به کشتار هم می‌زنند.

انواع مرگ در قبل از ظهور

جنبه دیگر قضیه این است که کشتار مردم گاهی بر اثر جنگ است که روایات متعددی دارد، اما گاهی بر اثر جنگ نیست، مرگ است که از آن در روایات به «موت الابیض» تعبیر شده است. در روایتی از امام علی (ع) درباره مرگ سفید سؤال می‌کنند. امام فرمود: 2 نوع مرگ قبل از ظهور است؛ نوع اول مرگ سفید و نوع دوم مرگ قرمز. بعد امام بیان کرد: مرگ قرمز به معنای کشتاری مثل جنگ است، اما «موت الابیض» مثل طاعون است.

در برخی روایات امیرالمؤمنین (ع) درباره حوادث ظهور گفتند؛ کشتارهای وحشتناک یا در روایت دیگر کشتارهای سریع یا فجیع، قتل‌هایی با زجرکشی و دردآور که تند تند مرگ‌های سریع رخ می‌دهد و طاعون شدید فراگیر می‌شود. از امام باقر (ع) روایت داریم که امام (عج) ظهور نمی‌کند، مگر با فراگیر شدن ترس و طاعون.

امام (عج) زمانی خروج می‌کند که مردم دیگر مأیوس شوند

در روایت دیگری است که امام (عج) زمانی خروج می‌کند که مردم دیگر مأیوس شوند. البته نمی‌خواهم بر شرایط کنونی کشور تطبیق دهم، اما شما نگاه کنید مردم چطور در برابر یک بیماری که می‌گویند خطرش از زکام کمتر است به هراس افتاده و تمام کشور را درگیر کرده است.

از امام کاظم (ع) روایت داریم که پیامبر اکرم (ص) فرمودند: از علائم ظهور و قیامت، مرگ‌های ناگهانی و جذام، یعنی بیماری‌های واگیردار است. از علائم دیگر اینکه انسان بدون درد بمیرد، فرض کنید یک تب مختصر می‌کند و می‌میرد.

در روایت دیگر به صاعقه‌های آخرالزمان اشاره شده است. «صاعقه» یعنی در کما رفتن و اینکه احساس و درکی از چیزی ندارد که بر اثر صدای وحشتناک یا مسائل دیگر رخ می‌دهد.

کرونا و تعطیلی تجمعات

الان ببینید به خاطر ویروس کرونا همه مساجد حتی مسجدالحرام تعطیل شده است یا تعداد معدودی حضور دارند. مسجدالحرامی که عزت مسلمانان است و 6 میلیون نفر در آن جا می‌گیرد. ایران اسلامی هم یکی از 100 کشوری است که درگیر این ویروس شده است. حوزه‌های علمیه در ایران و عراق تعطیل شده است. در کشورهای اروپایی مراکز و تجمعات تعطیل شده است. ممکن است این موضوع همان اموری باشد که در روایات به آن اشاره شده است.

تعطیلی نماز جماعات هیچ دلالتی بر علائم ظهور ندارد

* آیا بسته شدن کعبه جزو علائم غیرحتمی ظهور محسوب می‌شود؟

** در روایت داریم که اگر حج تعطیل شود، خدا به آن‌ها امان نمی‌دهد. قبل از ایام ظهور، صحبت از کشتار و خونریزی در اعمال حج هست که بعضی بر فاجعه منا تعبیر می‌کنند و البته این هم احتمالی است. یا مسأله تعطیلی نماز جماعات هیچ دلالتی بر علائم ظهور ندارد.

خود ائمه (ع) گاهی که امراضی مثل وبا یا طاعون شیوع پیدا می‌کرد، درخواست لغو تجمعات را می‌دادند. فرض کنید حرم مطهر امیرالمومنین (ع) یا آستان حضرت معصومه (س) و حرم حضرت امام رضا (ع) بسته شود. این موجب نمی‌شود که امام رضا (ع) یا هر امام دیگری موقعیت شفاعتش را از دست بدهد. به هر حال حرم ائمه (ع) از کعبه که بالاتر نیست. خانه خدا را هم گاهی برای رعایت مسائل بهداشتی می‌بندند.

شیوع ویروس کرونا، امتحان و سنت الهی است

* آیا ایجاد دلهره و ترس در مردم به مسأله ظهور و علائم فرا رسیدن آخرالزمان ارتباطی دارد؟

** خیر. این یک رفتار معمول دشمنان است. کسانی که آن طرف دنیا نشسته‌اند و از یهود و اسرائیل پول می‌گیرند، به جای اینکه با مردم همدلی کنند، به گونه‌ای رفتار می‌کنند که انگار کرونا فقط در ایران است. پس اگر گاهی حرم ائمه (ع) بسته شد یا تجمعات تعطیل شد، دلیل بر ضعیف بودن اعتقادات یا مذهب نیست یا اگر حرم‌ها را شروع به ضدعفونی کردند، دلیلش این نیست که اینجا، مکان امن و مقدس نیست. به هر حال این مسائل، امتحان و سنت الهی است. از قبل هم بوده، حال گاهی بر اثر معصیت و گناه مردم است، گاهی بر اثر خیانت و جنایت عده‌ای خائن و جنایتکار.

ما باید در برابر این حوادث، شکیبا و صبور باشیم تا از این امتحان با سربلندی بیرون بیاییم. یادمان نرود که خداوند در برابر حوادث طبیعی برای ما راه گذاشته، دعا مشخص کرده و اگر به این مسائل معنوی توجه کنیم، خداوند بلا را دور می‌کند و اگر مقدر است که این قضایا منتهی به ظهور شود، منشأ امیدواری برای همه ماست.

قدری در این دوران نماز جعفر طیار و قرآن بخوانیم

 * درباره یکی از علائم ظهور، بحث تألیف قلوب را مطرح می‌کنند. مانند آنچه که در پی شهادت سردار قاسم سلیمانی در ایران، منطقه و حتی جهان شاهد بودیم. آیا می‌توان این تألیف قلوب را یکی از نشانه‌های نزدیک به ظهور امام عصر(عج) دانست؟

** هر چیزی هست، مسأله امتحان است. خداوند عزوجل گاهی بشر را در امتحان می‌اندازد که خود انسان بفهمد کجا قرار دارد و این سنت الهی از طوفان نوح (ع) تا حضرت ایوب (ع) و قوم بنی‌اسرائیل، قضایای فرعون و... در طول تاریخ جاری بوده است.

نگاه کنید همین نعمت سلامتی تهدید شده و سر زدن به فامیل از ما گرفته شده است. باید فکر کنیم که چه کرده‌ایم که این نعمت از ما گرفته شد؟ چه کردیم که از مسافرت و رفتن از شهری به شهر دیگر منع شدیم. همیشه دیگران را مقصر ندانیم. خودمان را هم مقصر بدانیم. الان فامیل و آشنا را بخواهیم ببینیم فقط در فضای مجازی می‌شود دید. تجمعات نباید باشد و این نعمت‌ها موقتاً از ما گرفته شده است. قدری در این دوران نماز جعفر طیار و قرآن بخوانیم و به خدا بگوییم که اشتباه کردیم و نفهمیدیم و در نهایت، قدر نظام مقدس اسلامی، نعمت سپاه و ارتش را بدانیم و از خداوند بخواهیم که توبه ما را بپذیرد و بر اشتباهات ما چشم‌پوشی کند. امیدوارم که این بلا از سر ایران عزیز و پیروان مکتب اهل بیت (ع) و امت حضرت محمد (ص) دفع شود.